Bariery skuteczności

Pomysł wyszedł od mojego dowódcy jednostki, insp. Jarosława Nowaka i ewoluował w czasie – mówi specjalista Zespołu Szkolenia OPP w Krakowie podkom. Norbert Andraszak, który prowadził szkolenia dla policjantów z różnym stażem służby i doświadczeniem.

ZNALEŹĆ PRZESZKODY

Przez ostatni rok nasiliły się różnego rodzaju demonstracje i protesty. A obostrzenia epidemiczne spotęgowały jeszcze bardziej trudności w porozumieniu i egzekwowaniu wytycznych obowiązujących wszystkich obywateli. Po niemal każdej interwencji w sieci internetowej pojawiały się krótkie filmiki nagrywane i montowane przez protestujących, mające przekonać opinię publiczną o niewłaściwym zachowaniu funkcjonariuszy. Policjanci z OPP w Krakowie wykorzystali te filmiki do przeanalizowania różnych zachowań funkcjonariuszy, które mogły stanowić właśnie bariery skuteczności pracy policjantów.

– Po obejrzeniu filmów omawialiśmy wszystkie popełnione błędy, ale nie w aspekcie czynności niezgodnych z przepisami prawa, bo takich nie było, lecz w kontekście efektywności działania policjantów, czyli uzyskania oczekiwanego rezultatu z użyciem jak najmniejszej ilości zasobów – mówi podkom. Norbert Andraszak.

Następnie policjanci zostali podzieleni na kilkuosobowe grupy i poproszono ich, aby na podstawie obejrzanych filmów zidentyfikowali, a następnie opisali bariery efektywności, które według nich mogą utrudniać przeprowadzanie interwencji. Bariery efektywności to pewnego rodzaju nawyki w sposobie działania, które szczególnie w trudnych i stresujących sytuacjach mogą się nasilać i utrwalać.

W toku zajęć wszystkie bariery zostały podzielone na 2 rodzaje: zależne od samych policjantów i od nich niezależne.

– Jako jedną z istotniejszych niezależnych barier policjanci wskazali dezinformację oraz wywieranie wpływu na społeczeństwo. Funkcjonariusze sprecyzowali, że chodzi tu m.in. o emisję tak zmontowanych filmów, aby wzbudzić falę hejtu wobec funkcjonariuszy. W mediach społecznościowych jest dużo takich wpisów, w których ogłaszane są nawet nagrody za wskazanie imienne policjanta, który podejmował interwencję – mówi podkom. Norbert Andraszak.

Inną, ustaloną przez policjantów barierą efektywności, która w żaden sposób nie jest zależna od ich pracy, są szybko zmieniające się przepisy prawa, ich mnogość oraz różna interpretacja przez sądy.

Natomiast najmłodsi służbą policjanci wskazali na krótki staż pracy oraz, co warto podkreślić, na skrócone w związku pandemią szkolenie podstawowe. Jak sami przyznali – owszem, na początku swojej kariery w Policji odczuwali zadowolenie z krótszego szkolenia, jednak gdy już rozpoczęli służbę w terenie, to zaczęli dostrzegać pewne braki w wyszkoleniu – mówi podkom. Norbert Andraszak.

Z kolei wśród zależnych od nich samych barier policjanci dostrzegali zachowania i nawyki, które – ze świadomością ich występowania – łatwo wyeliminować. Znalazły się tu m.in.: wdawanie się w niepotrzebne dyskusje, które powodują wydłużanie się w czasie interwencji, czy zbyt niska stanowczość w niedopuszczaniu osób postronnych do miejsca czynności służbowych i komentowania jej przebiegu.

– Barierą skuteczności jest też świadomość rejestracji zdarzenia i upublicznienia nagrania przez osoby uznające się za dziennikarzy w taki sposób, by przedstawić policjantów jako osoby niekompetentne. Świadomość ta może prowadzić do pojawienia się różnych czynników stresogennych, hamujących skuteczność funkcjonariuszy – mówi podkom. Norbert Andraszak.

Policjanci starsi służbą wskazali, że barierą może być również niski poziom zaangażowania w pracę najmłodszych stażem policjantów. Argumentowali to brakiem wiedzy i doświadczenia, co w konsekwencji powoduje ich małe poczucie pewności siebie. Pewnie też dlatego kolejna bariera wymieniona przez młodych służbą policjantów to obawa przed skargami i postępowaniem wyjaśniającym czy dyscyplinarnym, zwłaszcza po medialnych czy kontrowersyjnych interwencjach.

Na koniec policjanci omawiali, co należy zrobić, aby każdą z tych przeszkód przezwyciężyć.

WAŻNA MĄDROŚĆ PODWŁADNYCH

Określenie tych barier skuteczności to pierwszy etap szkolenia.

– Chodziło nam przede wszystkim o to, by policjanci mieli świadomość, że te bariery występują też często w nich samych. Zależało nam szczególnie na najmłodszych stażem policjantach, bo ten początkowy okres socjalizacji jest dla nich bardzo ważny. Kolejny etap szkolenia to praca nad umiejętnością radzenia sobie z tymi przeszkodami. Ten element realizujemy często z użyciem kamery, podczas zaaranżowanych scenek i ćwiczeń symulacyjnych o różnej skali trudności. Celem jest – po pierwsze – przyzwyczajenie policjantów do tego, że ich czynności są nagrywane, a po drugie – uchwycone zostają działania nieefektywne. Następnie nagranie wyświetlamy, omawiamy i często – w szczególności najmłodsi służbą – policjanci dają nam powody słuszności prowadzonych w ten sposób szkoleń. Niezwykle skuteczne są scenki sytuacyjne. Przykładem może być ta służąca przełamywaniu barier myślenia zbiorowego w pododdziale zwartym Policji. Podczas symulacji działań wycofujemy dowódcę kompanii lub plutonu pod jakimś ważnym pretekstem i policjanci muszą szybko odnaleźć się w nowej sytuacji, myśleć samodzielnie – mówi podkom. Norbert Andraszak.

Podczas szkoleniowego definiowania barier skuteczności funkcjonariusze wymieniali również, że warto byłoby wdrożyć notatniki elektroniczne zamiast papierowych oraz kamerki nasobne dla wszystkich. To oczywiście bardzo ważne rzeczy, jednak ich wprowadzenie to kosztowny i czasochłonny proces. Dlatego dodatkowym celem szkolenia było także nabycie umiejętności uzyskiwania jak najlepszego efektu z użyciem tych zasobów, które już posiadamy.

– Dowódca OPP w Krakowie insp. Jarosław Nowak często powtarza, że „przełożony jest mądry wiedzą swoich podwładnych”. To nader istotny pogląd, ponieważ takie myślenie wskazuje, że jesteśmy formacją chcącą się uczyć, starającą się rozwijać, otwartą na krytykę, uczącą się na błędach i tworzącą bazę wiedzy, którą przekaże się młodym policjantom. To uczenie się, zdobywanie i poszerzanie wiedzy, wyszukiwanie luk i naprawianie ich są szczególnie ważne – mówi podkom. Norbert Andraszak.

Każdy z tych elementów wpływa też na kształtowanie wizerunku policjanta i całej formacji, co z kolei przekłada się na zaufanie społeczne.

– Trzeba szukać innowacyjnych szkoleń z efektywności pracy funkcjonariuszy i je wprowadzać, ponieważ nie można oczekiwać różnych rezultatów, robiąc w kółko te same rzeczy – stwierdza podkom. Norbert Andraszak.

IZABELA PAJDAŁA